niedziela, 20 lutego 2022

Opis i spis treści audycji „Wieczór płytowy” i „Wieczór z płytą kompaktową” 1983-1991 cz. 4


Statystyka audycji

W sumie w latach 1983-1991 nadano ok. 420 audycji „Wieczór płytowy” i „Wieczór z płytą kompaktową”. W tym czasie zaprezentowano w nich w sumie ok. 961 płyt z zachodnią muzyką popularną: 594 płyty z muzyką rockową (wszelkie jej odmiany od klasyki rocka, po nową falę oraz rock elektroniczny), 240 płyt z muzyką pop, 97 płyt z innymi gatunkami muzyki popularnej (jazz, rap, soul, rock’n’roll, blues, folk, country, reggae, soundtrack – w tej grupie najwięcej albumów z jazzem i soulem, bo aż 55), a także 30 płyt polskich wykonawców (ale tylko tych z Polski a nie np. Basię z USA). Płyty winylowe najczęściej dzielono na dwie części zgodnie z naturalnym podziałem na stronę A i B winyla i prezentowano w dwóch audycjach. Podobnie czyniono z podwójnymi albumami winylowymi. Z początkiem ery płyt kompaktowych albumy już rzadko dzielono, ale nadal niekiedy to robiono. Robiono tak, gdy płyta nie mieściła się w audycji lub też dla wygody słuchaczy. Przykładowo gdy album był bardzo długi to dzielono go na takie dwie części jaki odpowiadały stronom kaset magnetofonowych, np. na 30 minut i resztę lub 45 minut i resztę.

W latach istnienia audycji zaprezentowano następujące ilości płyt z szeroką rozumianą muzyką rockową i metalową oraz ambitniejszą elektroniczną: 1983 (26 płyt), 1984 (55 płyt), 1985 (58 płyt), 1986 (70 płyt), 1987 (77 płyt), 1988 (82 płyty), 1989 (98 płyt), 1990 (111 płyt), 1991 (17 płyt). Jak z tego wynika w miarę istnienia audycji coraz większą ilość czasu antenowego zaczęła w niej zabierać prezentacja muzyki  rokowej i metalowej. Swój szczyt ilościowy osiągnęła ona w 1990 r., kiedy zaprezentowano w niej aż 111 płyt z takim repertuarem. Najmniej płyt z muzyką rockową, bo tylko 26, zaprezentowano w 1983 r.

Z kolei z muzyką disco i pop nadano następujące ilości płyt w poszczególnych latach: 1983 (19 płyt), 1983 (39 płyt), 1985 (47 płyt), 1986 (38 płyt), 1987 (27 płyt), 1988 (30 płyt), 1989 (12 płyt), 1990 (23 płyty), 1991 (5 płyt). Jak z tego widać największej płyt z tego rodzaju muzyką prezentowano w audycji w jej początkach, a w szczytowym 1985 r. przedstawiono ich na antenie aż 47. Najmniej płyt z taką muzyką zaprezentowano w 1989 r., bo było to tylko 12 płyt.

W każdym wypadku najmniej płyt zaprezentowano w 1991 r. Jednak przy tym roku należy pamiętać o tym, że audycja istniała tylko do marca tegoż roku, więc dane co do ilości liczby prezentowanych w niej albumów dotyczą tylko pierwszych trzech miesięcy. Z tego powodu nie można jednoznacznie powiedzieć, że tego roku zaprezentowano najmniej jakiegoś gatunku, bo nie wiadomo dokładnie jakie albumy by przedstawiono w audycji, gdyby ona nadal istniała. Można jedynie przypuszczać, że nadal byłaby to muzyka rockowa, która na fali stylu grundge przeżywała swoje odrodzenie. 

Analiza powyższych danych wskazuje, że choć od początku repertuar z muzyką rockową dominował w audycji, to jednak w pierwszych latach jej istnienia muzyka pop zajmowała sporo czasu antenowego w każdej audycji. Tendencje te odwróciły się zdecydowanie na niekorzyść muzyki pop począwszy od 1986 r., by od 1988 r. muzyka rockowa zdobyła ostateczną i trwałą dominację w treści kolejnych programów.

Repertuar audycji

Pod względem geograficznym w audycji prezentowano nowości płytowe z rynku zachodnioeuropejskiego, stosunkowo rzadziej płyty wykonawców z USA i Kanady.

W audycji udostępniano różne gatunki muzyki, a więc klasyczną np. opery Giuseppe Verdi - "Nabucco" i Georges Bizet - "Carmen", Wolfgang Amadeusz Mozart - "Wesele Figara", jazz np. Milesa Davisa, Weahter Report, Wynton Marsalis, Chick Corea, Pat Metheny, bluesa np. Alberta Collinsa, reggae np. Bunny Wailer, Misty in Roots, muzykę soul np. Marvin Gaye, rock’n’rolla np. Carl Perkins oraz muzykę pop np. Michael Jackson, Julio Iglesias, Black. Ja opisałem tutaj tylko prezentacje muzyki popularnej i całkowicie pominąłem wszystkie prezentacje muzyki klasycznej. Dlaczego tak zrobiłem? Bo takie miałem założenie, ani wówczas ani obecnie praktycznie nie słucham muzyki klasycznej. Jednak nie jest tak żebym jej nie doceniał, ale moja percepcja i możliwości finansowe nie pozwalają na interesowanie się wszystkim. 

Zgodnie z tym na co wskazano już wcześniej najwięcej w audycji przedstawiano wykonawców rockowych, ze wszelkich podgatunków tego nurtu, a więc m.in. następujące style: progresywny rock np. Pink Floyd, King Crimson, Moody Blues, hard rock np. Led Zeppelin, Black Sabbath, Deep Purple, elektroniczny rock np. Tangerine Dream, Klaus Schulze, Jean Michele Jarre. W związku z upodobaniami T. Beksińskiego szczególnie wszechstronnie prezentowano dokonania następujących wykonawców: Marillion, Peter Hammill, The Cure, Depeche Mode, Dead Can Dance, Sisters of Mercy. Tomasz Szachowski preferował muzykę jazzową, a wśród innych gatunków często przedstawiał współczesny wówczas pop. 

Niekiedy w audycji prezentowano bezpośrednie relacje z koncertów, np. 23 X 1983 r. udostępniono na żywo koncert Milesa Davisa na Jazz Jamboree '83. Na początku nowego roku prezentowano zazwyczaj najbardziej znane płyty z poprzedniego roku.

W końcowych latach istnienia audycji zaprezentowano w niej praktycznie całe lub prawie całe dyskografie następujących wykonawców: Dire Straits, Genesis, King Crimson, The Moody Blues, Genesis, Alan Parsons Project, Camel, Barclay James Harvest, Budgie, Uriah Heep. W większości za tymi prezentacjami stał T. Beksiński, ale nie zawsze. 

Często motywem wyboru danego albumu w celu jego prezentacji był fakt, że akurat ukazała się reedycja jego nagrań na płycie kompaktowej. W miarę upływu lat 80., wraz z ukazywaniem się na płytach CD klasyki rocka, prezentowano ją na antenie programu. W związku z brakiem dostępu do nagrań w okresie PRL, często – na życzenie słuchaczy – powtarzano niektóre płyty, np. w 1984 r. prezentowano album Stinga „The Dream Of The Blues Turtles”, a następnie powtórzono go na początku 1986 roku. Podobnie było z niektórymi albumami Marillion, U2, Genesis, Alan Parsons Project i Camel.

Przedstawiano tutaj również albumy polskich wykonawców, np. Urszula, Republika, Józef Skrzek, String Connection, Martyna Jakubowicz, Budka Suflera, Ryszard „Skiba” Skibiński, Lombard. Przeważnie były to płyty jakie ukazały się akurat na polskim rynku muzycznym, ale były niedostępne dla wielu z powodu tego, iż polski przemysł muzyczny nie był w stanie zaspokoić potrzeb konsumentów. Z tego powodu nadawano je w całości w radiu, co obniżało zyski muzyków z wydanych płyt, ale nie miało to znaczenia w komunistycznej Polsce, gdzie i tak muzykom narzucano niekorzystne umowy autorskie. Z tego powodu nie spotykało się to ze specjalnymi ich protestami, bo w większości cieszyli się oni z darmowej promocji radiowej. Co więcej niekiedy mieli nawet pretensje o to, że ich płyt nie przedstawia się w tej audycji (pamiętam jak Szachowski mówił w programie o takiej sytuacji). 

Zgodnie z głównym założeniem audycja koncentrowała się na prezentacji nowości płytowych, a tylko przy okazji udostępniano nagrania starsze. Gusta prowadzących, dostępność do określonych tytułów, a także może inne względy, np. cenzuralne, sprawiły, że w audycji nie przedstawiano starszych i nowszych płyt wykonawców z kręgu bardziej trudnych odmian progresywnego rocka, np. szkoły z Cantenbury (Soft Machine, Caravan), awangardy rocka (np. The Residents, Henry Cow, Faust, Gong, Fred Frtith, The Muffins), bardziej radykalnych odmian punk rocka np. Dead Kennedys, a prezentacja muzyki elektronicznej ograniczała się jedynie do niektórych płyt Tangerine Dream, Jean Michela Jarra i Vangelisa. Dużym brakiem był brak prezentacji lub niedostateczna prezentacja takich klasyków rocka jak: The Grateful Dead, The Allman Brothers Band, Jefferson Airplane, Frank Zappa, Bob Dylan, David Bowie itp. (np. w wypadku The Allman Band, Zappy i Grateful Dead było to zaledwie po jednej płycie).

Klasyka rocka w audycji

Prezentacja najbliższej memu sercu klasyki rocka była zróżnicowana w danym okresie czasu. Przez klasykę rocka należy tutaj rozumieć albumy uznanych wykonawców wydane do końca 1979 r., ale trzeba zwrócić uwagę na fakt, że według anglojęzycznych opracowań za klasyczne uważane są jedynie albumy do 1975 r. Audycja nakierowana była na prezentację nowości płytowych dlatego w pierwszych latach istnienia audycji (1983-1984, 1986-1987) prezentacje klasyki rocka były sporadyczne albo nie odbywały się wcale (1985 r.). Dopiero w ostatnich latach swego istnienia (1988-1991) w audycji zaczęto szerzej udostępniać klasyczne albumy rockowe wznawiane na płytach kompaktowych. Oczywiście z obecnej perspektywy, także wiele prezentowanych w niej płyt z lat 80. jest klasyką rocka, np. albumy The Cure, czy U2, ale wtedy były to nowości, które dopiero musiały zyskać status „nowej klasyki” w następnym okresie. 

W sumie na ok. 594 płyty z zachodnim repertuarem rockowym przestawionych w audycji, tylko 132 albumy należały do klasyki rocka (płyty wydane do 1979 r.). Najwięcej albumów o takim charakterze, bo aż 31, nadano w 1990 r.

W poszczególnych latach w audycji udostępniono następujące albumy z klasyki rocka:

1983 (7 albumów):
Janis Joplin - "Cheap Thrills" (1969), Jimi Hendrix – “Electric Ladyland” (1968), John Lennon - "Walls And Bridges" (1974), Jean Michel Jarre - "Oxygene" (1977), Dire Straits - "Communique" (1979), Steamhammer – “Mountains” (1970), Klaus Schulze - "Dune" (1979).

1984 (5 albumów):
The Doors – “The Doors” (1967), Led Zeppelin – “Led Zeppelin IV” (1971), Dire Straits - "Dire Straits" (1978), King Crimson - "In The Court Of The Crimson King" (1969), Genesis - "A Trick Of The Tail" (1976).

1985 (8 albumów):
The Rolling Stones - "The Rolling Stones" (1964), Genesis - "And Then There Were Three" (1978), Pink Floyd - "Wish You Were Here" (1975), The Beatles - "Please Please Me" (1963), The Beatles - "A Hard Day's Night" (1964), The Beatles - "Help!" (1965), Andreas Vollenweider - "Eine Art Suite im 13 Teilen" (1979), The Police - "Outlandos d'Amour" (1978),

1986 (15 albumów):
Kate Bush - "The Kick Inside" (1978), Electric Light Orchestra – “Discovery” (1979), Kitaro - "Oasis" (1979), The Alan Parsons Project - "I Robot" (1977), Camel – “The Snow Goose” (1975), Roxy Music - "Roxy Music" (1972), Roxy Music – “For Your Pleasure” (1973), The Alan Parsons Project - "Pyramide" (1978), Supertramp – “Supertramp” (1970, Barclay James Harvest – “Gone To Earth” (1977), Genesis – “Seconds Out” (1977), Vangelis - "La fete sauvage" (1976), Kitaro - "Tenkai" (1978), Cat Stevens - "Greatest" (1975?), The Alan Parsons Project - "Eve" (1979).

1987 (13 albumów):
The Doors – “The Doors” (1967), Genesis - "Wind And Wuthering" (1977), King Crimson - "Larks' Tongues In Aspic" (1973), Kate Bush - "Lionheart" (1978), Simon & Garfunkel - "Bridge Over Troubled Water" (1970), The Doobie Brothers - "Best Of The Doobies" (1976?), Foreigner - "Foreigner" (1977), Eagles - "Their Greatest Hits 1971-1975" (1976), Pink Floyd - "A Saucerful Of Secrets" (1968), Pink Floyd - "Obscured By Clouds" (1972), AC/DC - "Highway To Hell" (1979), Genesis – “Trespass” (1970), Genesis – “Nursery Cryme” (1971),

1988 (21 albumów):
Genesis – “Foxtrot” (1972), The Alan Parsons Project – “Tales Of Mystery And Imagination” (1976), Genesis – “Live” (1973), The Allman Brothers Band – “Brothers And Sisters” (1972), Genesis – “Selling England By The Pound” (1973), Cat Stevens - "Mona Boon Jackon" (1970), Genesis – “The Lamb Lies Down On Broadway” (1973), Camel – “Moonmadness” (1976), Steve Hackett – “Voyage Of The Acolyte” (1975), Genesis – “A Trick Of The Tail” (1976), Genesis – “Wind And Wuthering” (1977), Pink Floyd - "Atom Heart Mother" (1971), The Beatles – “Help!”? (1965), The Beatles – “Revolver”? (1966), Pink Floyd - 'The Wall" (1979), Alan Parsons Project - "Tales Of Mystery And Imagination" (1976), Simon & Garfunkel - "Greatest Hits" (1972), King Crimson – “In The Court Of The Crimson King” (1969), King Crimson – “In The Wake Of Poseidon” (1970), King Crimson – “Lizard” (1971), King Crimson – “Islands” (1971), King Crimson – “Lark’s Tonques In Aspic” (1973),

1989 (27 albumów):
Procol Harum - "Live" (1972), Uriah Heep – “Salisbury” (1972), Patti Smith - "Easter" (1978), King Crimson - "Starless And Bible Black" (1974), King Crimson - "Red" (1974), Focus - "Moving Waves" (1972), Robert Fripp - "Exposure" (1979), Alice Cooper – “Killer” (1971), Barclay James Harvest - "Everyone Is Everybody Else" (1974), Procol Harum – “A Whiter Shade Of Pale” (1967), Procol Harum - "A Salty Dog" (1969), Barclay James Harvest - "Time Honoured Ghosts" (1975), Uriah Heep - "Very 'eavy, Very 'umble" (1970), Uriah Heep - "Look At Yourself" (1971), Barclay James Harvest - "Octoberon" (1976), Deep Purple - "Deep Purple" (1969), Barclay James Harvest - "Gone To Earth" (1976), Barclay James Harvest - "XII" (1977), Uriah Heep - "Demons And Wizards" (1972), Alice Cooper - "Welcome To My Nightmare" (1975), Barclay James Harvest - "Eyes Of The Universe" (1978), Jon Lord - "Sarabande" (1975), Budgie - "Budgie" (1971), Budgie - "Never Turn Your Back On A Friend" (1973), The Moody Blues - "Days Of Future Passed" (1967), Tony Banks - "A Curious Feeling" (1979), The Moody Blues - "In Search Of The Lost Chord" (1968), The Moody Blues - "On The Threshold Of A Dream" (1969).

1990 (31 albumów):
The Moody Blues - "To Our Children's Children's Children" (1969), The Moddy Blues - "A Question Of Balance" (1970), The Moody Blues - "Every Good Boy Deserves A Favour" (1971), Pavlov’s Dog - "Pampered Menial" (1975), The Moody Blues - "Seventh Sojourn" (1972), Free - "Heartbreaker" (1973), The Moody Blues - "Octave" (1978), Pavlov's Dog - "At The Sound Of The Bell' (1976), Joni Mitchell - "Shadows And Light" (1979), Justin Heyward - "Songwriter" (1977), Uriah Heep - "The Magician's Birthday" (1972), Uriah Heep - "Sweet Freedom" (1973), Dire Straits - "Dire Straits" (1978), Al Stewart - "Year Of The Cat" (1976), Manfred Mann's Earth Band - "Glorified Magnified" (1972), Manfred Mann's Earth Band - "Solar Fire" (1973), Peter Hammill - "In Camera" (1974), Curved Air - "Curved Air Live" (1973), Manfred Mann's Earth Band - "The Roaring Silence" (1976), Peter Hammill - "Chameleon In The Shadow Of The Night" (1973), Uriah Heep - "Wonderworld" (1974), Blue Oyster Cult - "Spectres" (1977), Manfred Mann’s Earth Band - "Watch" (1978), Manfred Mann’s Earth Band - "Angel Station" (1979), Hawkwind - "Hall Of The Mountain Grill" (1974), Yes - "Yes" (1969), Yes - "Time And A Word" (1970), Yes - "The Yes Album" (1971), Yes - "Fragile" (1971), Yes - "Close To The Edge" (1972), Yes - "Yessongs" (1973).

1991 (5 albumów):
Yes - "Tales From Topographic Oceans" (1973), Bad Company - "Bad Company" (1974), Yes - "Relayer" (1974), Yes - "Going For The One" (1977), Yes - "Tormato" (1978).

Wieczór płytowy ze swoim klasycznie rockowym repertuarem nie mógł się równać z najlepszymi audycjami muzycznymi Programu III, ale był atrakcyjny przez swą większą dostępność i przede wszystkim przez swą stereofoniczną formę przekazu. Wiele osób poznało płyty Manfred Mann's Earth Band, czy Hawkwind tylko dzięki temu, że przedstawiono je wówczas w „Wieczorze płytowym”. Dla starych melomanów, były to jednak tylko atrakcyjne stereofoniczne powtórki tego, co słyszeli już wcześniej w audycjach muzycznych Programu III, głównie w audycjach Piotra Kaczkowskiego, ale też u innych prezenterów.